Ma ponad 4,5 km długości i od blisko dwóch wieków skutecznie odwadnia wyrobiska dawnej kopalni ołowiu, srebra i cynku Fryderyk. Już wkrótce będziemy mogli zobaczyć ją w trójwymiarze. Rusza bowiem tzw. skaning 3D Sztolni Głębokiej Fryderyk, która widnieje na najważniejszej liście zabytków na świecie.
Wpisanie tarnogórskich obiektów pogórniczych na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO zobowiązało nas do inwentaryzacji podziemi m.in. za pomocą skaningu 3D. Do tej pory udało się zeskanować trasę turystyczną Zabytkowej Kopalni Srebra (blisko 2 km) wraz z szybami Anioł, Żmija i Szczęść Boże oraz infrastrukturą na powierzchni. Jednak tarnogórskie wyrobiska ciągną się o wiele dalej. Sam centralny system sztolniowy odwadniania kopalni Fryderyk osiągnął wraz z chodnikami pomocniczymi łączną długość ok. 17 kilometrów.
W ramach projektu zostanie przeprowadzona inwentaryzacja części Głębokiej Sztolni Fryderyk od roznosu sztolni wraz z portalem poprzez część podziemną do zakładu wodociągowego Staszic o dł. 4650 m. Na trasie znajdują się m.in. szyby górnicze: Pomoc Szczęściu, szyb maszynowy nr 22 (Karlik), szyb nr 17 (Sylwester), szyb nr 13 (Ewa), szyb nr 5 (Adam).
Inwentaryzacja zostanie wykonana technologią skaningu laserowego 3D. Zastosowana metoda pomiarowa umożliwi uzyskanie pełnej informacji o obiekcie, bez konieczności kontaktu z nim. Skanowanie odcinka pomiędzy szybami Ewa i Sylwester nie zakłóci ruchu turystycznego w Sztolni Czarnego Pstrąga.
Najpierw przeprowadzone zostaną pomiary, później rejestracja poszczególnych stanowisk w jedną chmurę punktów, na podstawie której na koniec zostaną wygenerowane modele 3D obiektów.
Po zeskanowaniu podziemi, na podstawie zebranych danych, powstanie nadzwyczaj precyzyjne opracowanie, które nie sposób uzyskać przy zastosowaniu tradycyjnych metod pomiarowych. Modele 3D wraz z opisem zostaną opublikowane w internecie, co pozwoli na szczegółowe poznanie każdego zeskanowanego fragmentu sztolni.
Skaningiem 3D zajmie się firma Geocartis, która kilka lat temu wykonała wspomniany już skaning trasy wycieczkowej Zabytkowej Kopalni Srebra w Tarnowskich Górach (animację na co dzień oglądają turyści w sali kinowej).
Prace pod ziemią mają rozpocząć się w lipcu i potrwają kilka miesięcy. Efekty będziemy mogli zobaczyć jesienią.
Sfinansowanie całego projektu to koszt około 230 tys. zł, z czego 80% kosztów (ponad 183 tys. zł) pokryje dotacja, którą SMZT pozyskało z programu Kultura Cyfrowa 2024 z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Sztolnia Głęboka Fryderyk stanowi główny element Południowego Systemu Sztolniowego w Tarnowskich Górach, który to natomiast wchodzi w skład większego kompleksu kopalnianego i systemu gospodarowania wodami podziemnymi w Tarnowskich Górach. Obiekt ten należy do historycznej Królewskiej Kopalni oraz w części do Stacji Wodociągowej Staszic, stanowiąc główny element odwadniania tarnogórskich podziemi. To wyjątkowe i cenne dzieło hydrotechniki w 2017 r. dzięki staraniom SMZT zostało wpisane na listę UNESCO. Ten sukces jest efektem wieloletnich prac badawczych członków stowarzyszenia i nie tylko. Zgodnie z Planem Zarządzania światowego dziedzictwa „Kopalnia ołowiu, srebra i cynku wraz z zagospodarowaniem wodami podziemnymi w Tarnowskich Górach” jesteśmy zobligowani do ochrony, interpretacji, identyfikacji i zrozumienia wartości naszego dziedzictwa oraz przekazanie go przyszłym pokoleniom. Zalecenia Komitetu Światowego Dziedzictwa UNESCO jak i Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków ICOMOS również wskazują nam kontynuowanie inwentaryzacji podziemi tarnogórskich, Realizacja tego projektu w znacznym stopniu pomoże nam rozwijać wiedzę na ten temat. Dotychczas ten ważny element tarnogórskich podziemi nie został odpowiednio zinwentaryzowany. Przeprowadzenie takiej dokumentacji jest niezbędne do jego ochrony oraz pozwoli na zdobycie rzetelnej wiedzy dotyczącej naszego dziedzictwa.
